Sinonimias
Albarello (denominación dada na DO Ribeira Sacra e Valdeorras), Serradelo (en Betanzos), Brancello (na DO Rías Baixas) e Brencello (na Baixa Limia)
Antecedentes
Variedade documentada como cultivada na época prefiloxérica en Galicia, é citada como sinónimo de Albarello por distintos autores (Casares, 1843;Fernández Crespo, 1897). Estudos recentes poñen de manifesto que ambas as dúas denominacións responden á mesma variedade, e a súa orixe xenética está relacionada co Caíño Bravo (Díaz-Losada et al., 2010). García de los Salmones(1914) cita o seu cultivo en Bo (Noia), Betanzos, Monforte, Lobios, A Pobra de Trives, O Barcode Valdedorras, Ponteareas. No Catastro Vitícola de 1983 indícase como presente nas provincias de Pontevedra e Ourense.
Situación actual
É unha variedade da IXP Ribeiras do Morrazo. Ademáis é recoñecida como variedade preferente nas DD.OO. Ribeira Sacra e Ribeiro e Valdeorras, como autorizada nas Rías Baixas, e é recomendada, así mesmo, para a elaboración de viños nas indicacións xeográficas Viños da Terra de Betanzos, Barbanza e Iria e Val do Miño.
Valoracións sobre o seu cultivo
Variedade de agromada e maduración serodias; vigor alto e produción e rendemento medio comparado coa variedade Mencía. Posúe elevada sensibilidade ao oídio, de intensidade media ao mildeu e baixa á botrite. Produce viños equilibrados de graduacións entre 13,14-13,82% e acidez total (5-6,43 g/L) e pH (3,4-3,6) medio. Con baixo contido en compostos fenólicos (IPT 25-35). Os viños son de estrutura media, con taninos suaves e de intensidade aromática alta, con aromas a froitos roxos, uva pasa e froita fresca. É axeitada para a elaboración de viños do ano monovarietais o plurivarietais, admitindo tamén crianzas curtas.
Descrición morfolóxica
Pámpano
O pámpano novo presenta a extremidade aberta, moi peluda e con pigmentación antociánica reberetada de intensidade débil. A cara dorsal e ventral dos entrenós é verde, mentres que a dos nós é verde e vermella. As xemas presentan pigmentación antociánica na base de intensidade media.
Folla Nova
A folla nova é bronceada e moi peluda entre os nervios do envés.
Folla Adulta
A folla adulta de cor verde escura presenta tamaño medio e forma pentagonal, con cinco lóbulos; peluda, con alta densidade de pelos tombados entre os nervios principais e media sobre estes, e con nula ou moi baixa densidade de pelos ergueitos entre e sobre os nervios principais; perfil alabeado; limbo con avultamento medio e inchazón forte da face; dentes con ambos os dous lados convexose de lonxitude media en relación á súa anchura; seo peciolar en V, con lóbulos lixeiramente superpostos; seos laterais superiores con lóbulos lixeiramente superpostos coa base en forma de U e con presenza ocasional de dentes; pecíolo lixeiramente máis curto que o nervio principal.
Acio
O acio é cónico, de lonxitude e anchura media, compacidade solta e con presenza de 1 ou 2 ás. O pedúnculo é de lonxitude media.
Bago
O bago de cor vermella violeta escura presenta forma elíptica curta e tamaño medio.
